Natuur tussen Maas en Rijn beleven!



Startpagina.
Algemene informatie over de Eifel.
Excursies en lezingen.
Deelgebieden:
-
Eifel
-Limburg
Natuurreservaten en wandelgebieden.
Geschiedenis van de Eifel.
Archeologische plekken.
Historische plaatsen.
Water in de Eifel.
Geologie van de Eifel.
Oude ambachten.
Mijnbouw & oude
industrie.
Paddenstoelen.
Wildparken & Musea.
Feesten.
Heiligen.
Wandelroutes.
Kinderwagenwandelingen.
Links.
Over ons.
Contact/Colofon.
Fotopagina´s.
Alfabetisch register
Naar de Duitstalige sites/ Zu den deutschen Seiten.













Korenwolf.

Uiterlijk.

De Wilde hamster (Critecus critecus) wordt ook wel Korenwolf genoemd. Dit heeft twee redenen, enerzijds slaat deze naam op de verzamelwoede van het dier en anderzijds, en misschien wel nog passender konden de boeren met een dier met zo´n naam die in het koren huisde de kinderen uit hun akkers houden. Korenwolven zijn ongeveer zo groot als een cavia. Hun lengte bedraagt 21 tot 28 centimeter, ze hebben een korte staart van 5 tot 7 centimeter en wegen tussen 150 en 400 gram. Op hun rug zijn ze roodbruin en hun buik en borst zijn zwart. Hiermee is de hamster precies anders gekleurd dan veel andere zoogdieren die een lichte onderzijde en een donkere bovenkant hebben.
De Wilde hamster is actief in de schemering. Dit is met name om zich te beschermen tegen vijanden als vossen en roofvogels.

Biotoop.

De Hamster is van oorsprong een steppebewoner die zich later wist aan te passen aan de menselijke activiteit en akkerbouwgebieden ging bewonen. In Nederland bereikt de soort de westgrens van zijn verspreidingsgebied. De Wilde hamster is gebonden aan de lössgordel die vanuit Oost-Europa tot Zuid-Limburg reikt. De bodemtextuur is van groot belang voor de hamster. Van nature leefden de dieren in Limburg met name in graanakkers, waar vooral tarwe, rogge en gerst werd geteeld, en in hakvruchtenakkers met bieten en aardappels. Ook akkers met Luzerne (Medicago sativa) of Rode klaver (Trifolium pratense) waren geschikt. Soms bouwen ze hun burchten ook in de bermen van holle wegen. De dieren leven solitair in uitgebreide onderaardse gangenstelsel met vele gangen en voorraad- en nestkamers. De gangen hebben een doorsnede van ongeveer zes tot acht centimeter. Het gangenstelsel kan in totaal wel 10 meter lang zijn. Aan de oppervlakte bevinden zich vaak enkele valpijpen, waarin de dieren zich bij gevaar snel naar onder kunnen laten vallen. Deze zijn vrijwel loodrecht. De slaapruimtes worden bekleed met zacht materiaal. De kamers die gebruikt worden voor de winterslaap liggen vaak bijna twee meter diep. Om de winter door te komen legt de Korenwolf een graanvoorraad van ongeveer 15 kilo aan. De winterslaap loopt van oktober tot maart, maar wordt regelmatig onderbroken om wat te eten. Dit graan wordt verzameld in de rekbare wangzakken. In de burcht worden deze geledigd door met de voorpoten van achter naar voren over de wangen te strijken. Naast granen worden ook andere plantenmaterialen, insecten en soms jonge vogeltjes gegeten.

Voortplanting.

Alleen in de paartijd (april-mei) leven mannetjes en vrouwtjes samen, direct na de paring gaan ze elk hun eigen weg. Drachtige vrouwtjes zijn te vinden van april tot augustus. De draagtijd duurt circa 20 dagen. Per jaar kan een vrouwtje twee tot drie worpen met elk vier tot twaalf jongen baren. De jongen zijn na een maand zelfstandig en gaan dan hun eigen weg. Na drie maanden zijn ze zelf al geslachtsrijp. Hierdoor kunnen de dieren zich in enkele jaren explosief vermeerderen. Dit zijn de zogenaamde hamsterjaren, waarin er premies werden uitgeloofd voor elk gedood exemplaar. De dieren worden niet erg oud, gemiddeld 6 maanden, met een uitschieter tot twee jaar.
Een groot probleem is dat op het moment dat de eerste jongen zelfstandig zijn, begin juli, vaak de oogst plaatsvindt, waardoor de beschutting en het voedsel in een ruk weg zijn.

Verspreiding in Limburg.

Vroeger trokken de dieren soms vanaf de akkers de dorpen binnen. Zo is er in Gronsveld een hamster als verkeersslachtoffer gevonden, te St. Pieter bij Maastricht en in Winthagen werd een Hamster in een kelder gevonden, in Mesch bewoonde een dier geruime tijd een burcht in een tuin in Koningsbosch lagen de burchten in tuinen bij de huizen, in Hulsberg werd een dode Hamster bij de kerk gevonden, in het Kerkraadse buurtschap de Vink werden bewoonde burchten in tuinen gevonden, volgens H.J. Offermans werden hun leefgebieden in het midden van de jaren 1970 verwoest door de aanleg van de autoweg  tussen Brunssum en Kerkrade en vluchtten daarna naar de tuinen, in Beek werd een Hamster in een tuin gevonden, in Sweikhuizen leefde een Hamster op het kerkhof, in het dorp Aalbeek werd een dode Hamster gevonden, in Cadier en Keer werden levende Hamsters in het dorp gevonden, in een tuin in Meerssen werd een Hamster gevonden, in Linne en St. Odiliënberg lagen dode Hamsters in voederkuilen.
Tot eind jaren 1980 was de soort te vinden in Zuid- en Midden-Limburg. De soort ging door het omzetten van akkerland in grasland echter steeds meer achteruit. Ook versnippering van het leefgebied en de toename van het verkeer speelde een belangrijke rol. Eén van de laatste leefgebieden nabij Bocholtz is opgeofferd aan een nog steeds niet gerealiseerd industriegebied. De natuurlijke populaties waren rond 2000 echter zo goed als verdwenen en er kwam dus een soortbeschermingsplan. Daarnaast werd er een fokprogramma opgezet, dat eerst bij de Vereniging Das en Boom en in Diergaarde Blijdorp uitgevoerd werd. Later werd het fokken van de hamsters in Gaiapark in Kerkrade gedaan. De jonge dieren werden vanaf 2002 uitgezet in een aantal zogenaamde hamsterreservaten, waarvan het eerste bij de Van Tienhovenmolen nabij Sibbe op het Plateau van Margraten kwam te liggen. In totaal werden er tot 2011 700 dieren uitgezet. Het aantal burchten steeg daarop van 1 burcht in 2002 naar 1200 burchten in de herfst van 2007. Daarna daalde het aantal dieren dramatisch. De populatie bleek nog te kwetsbaar om op eigen pootjes te staan en het uitzetten werd gecontinueerd. Het oppervlak hamstervriendelijk beheerde akkers werd daarop uitgebreid van 500 hectare naar 750 hectare. Jaarlijks worden er nog steeds 80 tot 100 jonge hamsters uitgezet in de verschillende reservaten.
De uitzettingen kunnen succesvol genoemd worden aangezien er in 2011 alweer 500 dieren in acht leefgebieden leven.

Verspreiding in Belgisch-Limburg.

In Belgisch-Limburg komt de Wilde hamster met name voor in de omgeving in de omgeving van Heers-Widooie en Opheerts.